بررسی اکولوژیکی ازتوباکتر در دو منطقه مرتعی آذربایجان و اثر تلقیح آن روی رشد و تغذیه معدنی گیاه گندم

اطلاعات نسبتاً کاملی در مورد نقش ازتوباکتر کروکوکوم - یک تثبیت کننده آزاد ازت - در خاک های کشاورزی وجود دارد, با این حال آگاهی ما درمورد اهمیت اکولوژیک این باکتری ها در مناطق مرتعی به ویژه در ایران ناچیز است. این بررسی به منظور بررسی ارتباط بین عوامل اکولوژیک و عوامل مربوط به خاک با جمعیت باکتری ها انجام گرفته است. نمونه های خاک از دو منطقه مرتعی میشوداغ و خواجه که از نظر اکولوژیکی, نوع خاک و پوشش گیاهی از یکدیگرکاملاً متفاوت بودند، انتخاب شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که جمعیت ازتوباکتر با مقدار کربن آلی و ph خاک به ترتیب هم بستگی معنی دار مثبت و منفی دارد. پوشش گیاهی نیز روی جمعیت باکتری ها به شدت موثر بوده و علاوه بر کاهش جمعیت در خاک های فاقد پوشش, ریزوسفر گیاهان تیره گندم بیشترین جمعیت و ریزوسفر گیاهان تیره نخود کمترین جمعیت ازتوباکترها را داشت. هم چنین اثر تلقیح باکتری های جدا شده از خاک های مورد مطالعه, روی رشد و تغذیه معدنی در گندم به عنوان گیاه مدل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رشد اندام هوایی و ریشه به ترتیب از تیمار کود ازتی (n+) به سمت تیمار تلقیح با ازتوباکتر (a+) و تیمار توأم (a+n+) نسبت به شاهد (a-n-) افزایش یافت. تیمارهای سه گانه فوق هم چنین باعث افزایش جذب و انتقال پتاسیم به اندام هوایی شدند, با این حال تأثیر تیمار a+ بر روی این پارامترها بیش از تأثیر تیمارهای a+n+ و n+ بوده است. این موضوع در مورد جذب ازت نیز صادق بود. بالاتر بودن مقدار جذب و خصوصا انتقال پتاسیم در تیمار تلقیح با ازتوباکتر به اثر احتمالی ترکیبات آلی تولید شده در ریشه که پتاسیم را با خود به اندام هوایی انتقال می دهند نسبت داده شد. نتایج نشان داد که ازتوباکترها نه تنها روی افزایش رشد و مقدار کلروفیل در گندم موثرند, بلکه به طور اختصاصی روی جذب و خصوصاً انتقال عناصر نیز تأثیر مثبتی دارند. به نظر می رسد این اثر اختصاصی نبوده و می تواند برای عناصر کم مصرف نیز از اهمیت برخوردار باشد.